fbpx

Czego nie mówić osobie w żałobie?

By 20 kwietnia 202316 maja, 2023Aktualności, poradnik, zwierzęta i ludzie
Czego nie mówić osobie w żałobie?

Żałoba po stracie zwierzęcia może być bardzo dotkliwa. Nie jest w żadnym stopniu gorsza czy łatwiejsza od tej, przeżywanej po śmierci bliskiej osoby. Nie istnieje ani dobry, ani zły sposób na przeżycie straty zwierzęcia. Każdy może mierzyć się z całą gamą trudnych uczuć na swój sposób. Najważniejsza w tym procesie jest jego akceptacja i pozwolenie sobie na jego przeżywanie. Otoczenie osoby pogrążonej w żałobie po stracie zwierzęcia powinno ją wspierać w odpowiedni sposób. W ramach Akademii Esthima tłumaczymy jakich zwrotów używać i jakich unikać, aby pomóc w przeżywaniu bolesnej straty.

Żałoba po śmierci zwierzęcia

Żałoba po śmierci zwierzęcia może u każdego przebiegać nieco inaczej. Opierając się na wzorcach radzenia sobie z utratą bliskich można wśród nich wyróżnić mechanizmy pozwalające zaakceptować stratę i przystosować się do dalszego życia, ale też takie, które obejmują unikanie uczuć i myśli związanych z tym, kogo się pożegnało.

Jak tłumaczy lek. Paweł Brudkiewicz, specjalista psychiatra: „Prawidłowo” przebiegająca i niepowikłana żałoba ma znaczenie przystosowawcze – pozwala pogodzić się z utratą i dostosować się do nowej rzeczywistości. Z kolei „powikłana” postać żałoby lub depresja rozwijająca się w przebiegu tego stanu mogą być źródłem dodatkowego cierpienia oraz istotnego, czasami utrwalonego pogorszenia funkcjonowania danej osoby.

 

Przeżywanie żałoby po zwierzęciu

Osoba pogrążona w żałobie po śmierci zwierzęcia wymaga takiego samego wsparcia emocjonalnego jak osoba po stracie bliskiego człowieka. Jak podaje lek. Paweł Brudkiewicz, często uznaje się, że proces żałoby obejmuje trzy stadia:

  • etap wstrząsu, któremu towarzyszy stan „odrętwienia” oraz poczucie niedowierzania utracie,
  • stan „kurczenia się w sobie”, wraz z narastającym bolesnym poczuciem utraty i poczuciem niesprawiedliwości, gniewem oraz wyrzutami sumienia,
  • etap adaptacji, podczas którego osoba będąca w żałobie dostosowuje się do nowej sytuacji i rzeczywistości, akceptując uczucia związane ze stratą, które z czasem słabną.

Przeczytaj: Jak żyć po stracie zwierzęcia?

Przeczytaj: Jak upamiętnić ukochane zwierzę?

 

Rodzaje żałoby po zwierzęciu

Żałobę można też podzielić na dwie podstawowe formy: ostrą i utrwaloną (zintegrowaną). Forma ostra obejmuje bardzo bolesny, wczesny etap po stracie kogoś bliskiego. Towarzyszy mu płaczliwość, żal, nasilony smutek, zaabsorbowanie wspomnieniami o tym, który odszedł, zaburzenia równowagi i spadek zainteresowania codziennością. W tym samym momencie można też odczuwać obecność zmarłego zwierzęcia.

W fazie utrwalonej żałoby, tęsknota i smutek nie są obecne ciągle, ale towarzyszą wspomnieniom o zmarłym. Mają mniejsze nasilenie i nie zaburzają codziennego funkcjonowania osobie przeżywającej stratę. Odzyskuje ona również stopniowo możliwość odczuwania radości życia.

Adaptacja do nowej rzeczywistości bez ukochanego zwierzęcia u boku u każdego może wyglądać inaczej. Pamięć o pożegnanym zwierzęciu zostaje zachowana, a wspomnienia o nim mogą czasem prowadzić do odczuwania tęsknoty i smutku. Uczucia te nie są jednak nasilone tak jak na początku przeżywania straty.

 

Wsparcie w okresie żałoby po stracie zwierzęcia

Wiedząc, że bliska osoby mierzy się z okresem żałoby po pożegnaniu pupila, warto wykazać się empatią i w odpowiedni sposób udzielić jej wsparcia. Pożegnanie ukochanego zwierzęcia to nie tylko przeżycie osobiste, ale też społeczne. Relacje ludzi ze zwierzętami bywają postrzegane społecznie jako mniej ważne niż relacje międzyludzkie, co utrudnia przeżywanie żałoby po zwierzęciu. Na emocje związane ze stratą nie wpływa jednak gatunek a wiele innych czynników, takich jak poziom przywiązania czy długość życia zwierzęcia.

Osoby doświadczające trudności w procesie żałoby często nie mają dostępu do odpowiedniej dla siebie pomocy. Bardzo ważna jest akceptacja faktu, że druga osoba trwa w procesie żałoby i nieocenianie jej.

Sprawdź: Jak wspierać dziecko po śmierci zwierzęcia?

 

Jakich zwrotów unikać?

Osobie, która przeżywa żałobę po zwierzęciu, nie mów:

  • Możesz mieć nowe zwierzę.
  • To był tylko pies/kot/ptak/chomik.
  • Może przygarniesz kolejnego psa/kota?
  • Mogło być gorzej. Mogłaś stracić bliskiego człowieka.
  • Przecież to był tylko zwierzak.
  • Wszystko dzieje się po coś.
  • Twój pies / kot jest teraz w lepszym miejscu.
  • Ona / on już nie cierpi.
  • Trzymaj się.
  • Musisz być silny / silna.
  • Mruczek na pewno nie chciałby, żebyś teraz płakała.
  • Zaraz będziesz mieć nowego kotka.
  • Jest dużo innych, równie pięknych psów tej rasy.

Zamiast tego, powiedz:

  • Wiem, jak ważny był dla Ciebie Maks.
  • Zdaję sobie sprawę, jaką rolę w Twoim życiu odgrywała Zelda.
  • Opowiedz mi więcej o Puszku.
  • Za czym tęsknisz, wspominając Reksa?
  • Masz pełne prawo czuć się tak, jak się czujesz.
  • Mogę sobie tylko wyobrazić, jak cierpisz. Jestem przy Tobie.
  • Chciałabym / chciałbym znaleźć właściwe słowa, ale nie potrafię. Pamiętaj, że jestem tutaj dla ciebie.
  • Daj mi znać, jeśli jest coś, co mogłabym / mógłbym zrobić.
  • Jestem obok, możesz mi o wszystkim opowiedzieć.
  • Zawsze możesz ze mną o nim / o niej porozmawiać.
  • Chcesz o nim / o niej porozmawiać?
  • Daj sobie czas.

 

Szacunek wobec cudzego bólu

Anja Franczak, towarzyszka w żałobie, tłumaczy, że najważniejsze jest dostrzeżenie i respektowanie bólu osoby pogrążonej w żałobie: „Widzę, że to jest dla ciebie bardzo trudne” jest bardziej wspierającym zdaniem niż „Będzie dobrze”.

Otoczenie osoby pogrążonej w żałobie może nie rozumieć, dlaczego ciągle mówi o tym samym. Jest to część procesu radzenia sobie z żalem i należy do niej zachęcać, a jeśli nie wie się, co powiedzieć, warto być szczerym i to oznajmić. Osoba przeżywająca stratę powinna mieć szansę opowiedzenia, o czym chce, pielęgnując pamięć o ukochanym zwierzęciu. Warto wspólnie wspominać najlepsze chwile spędzone z pupilem.

 

Jak pomóc skutecznie?

Próba łagodzenia czyjegoś bólu może prowadzić do stwierdzeń nieakceptujących cudzych uczuć, a umniejszających im. Okazywanie wsparcia powinno iść w parze z okazaniem akceptacji stanu, w którym znajduje się osoba pogrążona w żałobie.

Ważne jest, aby osoba pogrążona w żałobie mogła płakać i mówić o swoich uczuciach bólu oraz niepokoju bez obawy oceniania i usłyszenia, że „musi wziąć się w garść”. Z czasem pogodzi się z sytuacją, ale najpierw będzie mieć potrzebę ją omówić i opłakać.

Unikaj mówienia:

  • Takie rzeczy się zdarzają.
  • Każdy kiedyś kogoś traci.
  • Bóg / los tak chciał.
  • Przynajmniej długo żył / żyła.
  • Jesteś przewrażliwiona / przewrażliwiony.
  • Z czasem będzie lepiej.
  • Czas wziąć się w garść.
  • Czas zamknąć ten rozdział i przestać przejmować się przeszłością.

Powiedz:

  • Wygląda na to, że to dla Ciebie ogromna strata.
  • Widzę, że trwasz w żałobie.
  • Przykro mi.
  • Jakie wywołuje to w Tobie uczucia?
  • Wyobrażam sobie, że jest Ci ciężko. Powiedz, jak mogę Ci pomóc?
  • Bardzo mi przykro z powodu Twojej straty. Pamiętaj, że jestem tu, żeby Cię wesprzeć.
  • Jak się dziś czujesz?
  • Jestem przy Tobie. Możesz na mnie liczyć.
  • Czy mogę się do Ciebie odezwać za kilka dni i sprawdzić jak się masz?
  • Chcę, żebyś wiedziała / wiedział, że nie zapomniałam / nie zapomniałem o Twojej stracie. Wciąż jestem gotowa / gotów, aby Ci pomóc.

W razie braku wiedzy na temat tego, czego potrzebuje osoba pogrążona w żałobie, warto o to zapytać. Może okazać się, że niezwykle ważna będzie dla niej pomoc w codziennych czynnościach – sprzątaniu, robieniu zakupów czy opiece nad dziećmi.

 

Istota kontaktu

Jak pisze Kamila Midor na blogu Instytut Dobrej Śmierci, najważniejsze to być przy osobie przeżywającej żałobę – „być obecnym i dostępnym, niekoniecznie fizycznie (chociaż to też pomaga), ale przede wszystkim emocjonalnie.”

„Może się zdarzyć, że osoba w żałobie nie będzie gotowa na spotkanie czy rozmowę z nami. Może odmawiać, nie odbierać telefonu, nie odpisywać. Uszanujmy to, dajmy jej przestrzeń, ale próbujmy znowu za jakiś czas. Nie zrażajmy się, nie obrażajmy się. Pomyślmy o cierpieniu psychicznym jak o cierpieniu fizycznym – kiedy mocno boli nas głowa albo mamy gorączkę, to zwykle nie mamy ochoty się z nikim widywać. Z cierpieniem psychicznym bywa podobnie – czasem po prostu mamy potrzebę bycia samemu czy samej” – dodaje autorka artykułu.

 

Żałoba po zwierzęciu jako proces

Proces żałoby może okazać się zmienny, a osoba po stracie zwierzęcia w jednej chwili może czuć się dobrze, a w następnej może czuć ogromną niesprawiedliwość, złość czy smutek. Jak pisze psychoterapeutka Amanda Ann Gregory, żałoba nie ma daty ważności. Niektóre dni mogą być lepsze, inne gorsze. Ważne jest pamiętanie, że żałoba jest procesem, a zmaganie się z nią może trwać miesiące lub lata.

Osobie trwającej w żałobie należy dać wystarczająco dużo czasu na jej przeżycie. Niektórzy mogą szybko przezwyciężyć stratę, ale u innych trwa to znacznie dłużej. Nie powinno się oczekiwać zbyt wiele i zbyt szybko od pogrążonego w żałobie bliskiego. Taka osoba potrzebuje czasu, aby odpowiednio zaadaptować się do nowej sytuacji i przepracować stratę, a to może być istotne dla uniknięcia problemów w przyszłości.

Żałoba po stracie ukochanego zwierzęcia może być druzgocącym wydarzeniem w życiu każdego zwierzęcego opiekuna. Osoba pogrążona w żałobie cierpi i może nie być w stanie funkcjonować tak samo, jak przed okresem żałoby. Należy okazać jej wsparcie, a jeśli pojawi się taka potrzeba, pomóc w poszukiwaniu specjalistycznej pomocy.

Przeczytaj także: Rola grup wsparcia w przeżywaniu straty zwierzęcia

Dołącz lub wyślij link bliskiemu: Grupa wsparcia “Łąki wspomnień – grupa wsparcia dla opiekunów zwierząt po stracie”

 

Bibliografia (dostęp z dnia 20.03.2023):