Strata kociego towarzysza bywa bolesna i obarczona trudnymi emocjami. Może spotkać się ze społecznym niezrozumieniem i wymagać poświęcenia jej uwagi. Część z nas po śmierci kota nie będzie chciała myśleć o przygarnięciu pod swój dach kolejnego mruczącego czworonoga, a pozostali będą pragnęli wypełnić swego rodzaju pustkę jak najszybciej. Decyzja o tym, czy i kiedy przyjąć pod swój dach nowego kota jest w pełni indywidualna i może wynikać z odmiennych potrzeb i doświadczeń. W ramach Akademii Esthima zastanawiamy się, czy istnieje idealny ku temu moment.
Kocie towarzystwo
Poranne pobudki w celu przyprowadzenia opiekuna do kuchni, intensywne mruczenie po wskoczeniu na kolana czy wpatrywanie się w swojego człowieka z najwyższej półki w domu stanowią nieodłączne elementy kociego towarzystwa. Tak jak zabawa wędką, zasypianie w najdziwniejszych miejscach i przychodzenie do opiekunów w najmniej spodziewanych momentach. „Subtelne i nieco nieprzewidywalne reakcje kotów dają nam poczucie, że jesteśmy wybrani lub postrzegani jako „wyjątkowi”, gdy reakcja kota rzeczywiście się pojawia” — tłumaczy doktor Patricia Pendry z Washington State University, badająca więzi między ludźmi a zwierzętami.
Doktor Marta Borgi i Francesca Cirulli, badaczki z Narodowego Instytutu Zdrowia w Rzymie, w swoich pracach udowodniły, że odczucia wywoływane w nas przez koty są podobne do wyrażanych w relacji dorosły-niemowlę i zależą w dużej mierze od sygnałów, takich jak spojrzenia w oczy. W kształtowaniu tych relacji główną rolę odgrywa wydzielanie oksytocyny.
„Uważamy, że zdolność zwierząt towarzyszących do nawiązywania więzi z ludźmi spełnia potrzebę uwagi i emocjonalnej intymności, pełniąc w ten sposób podobne funkcje psychologiczne i adaptacyjne jak przyjaźnie międzyludzkie. W tym kontekście słodkość twarzy jest postrzegana nie tylko jako wyzwalacz opieki i zachowań rodzicielskich, ale ogólniej jako cecha motywująca zaangażowanie społeczne” – podkreślają.
Z kotami spędzamy czas w domowym zaciszu, przywiązujemy się do nich i dbamy o to, by było im z nami jak najlepiej. Dzięki zapewnionej opiece weterynaryjnej zwierzęta te dożywają swojej starości, a my poświęcamy im swój czas i uwagę, aby mogły towarzyszyć nam jak najdłużej. Średnia długość kociego życia jest niestety krótsza od ludzkiego.
Bolesne pożegnanie z kotem
Każda strata zwierzęcia wiąże się z trudnym czasem i ogromem emocji. Żałoba po stracie zwierząt bywa porównywana do żałoby po bliskich, a reakcja na śmierć zwierzęcia może być równie intensywna jak na stratę członka rodziny. Zwierzęta stanowią często ważny element naszych rodzin, a prawo do ich opłakiwania powinno być czymś naturalnym.
„Strata i śmierć kogoś nam bardzo bliskiego, to poważne i dotkliwe doświadczenie. Jest ono proporcjonalne do wagi tego, jak bardzo byliśmy zżyci z tym, co straciliśmy” – tłumaczy psycholożka i psychoterapeutka Anna Sawicka, ekspertka Akademii Esthima.
Pojawić mogą się wtedy w różnym nasileniu i kolejności: szok i zaprzeczenie, gniew, targowanie się, depresja i akceptacja. Żałoba wymaga czasu, a ten czas dla każdego jest inny.
Sprawdź: Jak upamiętnić ukochane zwierzę?
Czy nowy kot to dobra decyzja?
Po śmierci ukochanego kota może nam się wydawać, że już nigdy żaden zwierzak nie wywoła w nas takich uczuć, jak ten, którego pożegnaliśmy. Myślenie o nowym kocie może być postrzegane jako chęć zastąpienia ukochanego zwierzęcia i rodzaj zdrady wobec naszego najlepszego przyjaciela. Wątpliwości są jednak tej sytuacji nieodłączne, a decyzja o przygarnięciu kolejnego kota powinna zostać podjęta świadomie i wspólnie z resztą rodziny.
Świadoma decyzja o nowym kocie
Podjęcie decyzji o kolejnym kocie to kwestia indywidualna i zależna od wielu czynników. Musimy pamiętać, że kolejne zwierzę będzie inaczej wyglądać i odmiennie się zachowywać. Nie powinniśmy oczekiwać, że będzie podobne do tego, które pożegnaliśmy czy liczyć na to, że uda nam się na to wpłynąć. Decyzja o kupnie lub adopcji kociego towarzysza powinna wiązać się z gotowością na relację z nowym kotem, a także z wzięciem pod uwagę tego, czy mamy w domu inne zwierzęta towarzyszące. Zwierzęta również przeżywają stratę towarzysza, a pojawienie się nowego „członka stada” może być dla nich stresujące.
Sprawdź: Jak pomóc zwierzęciu które straciło czworonożnego przyjaciela
Nowe zwierzę w domu
Opieka nad nowym pupilem w domu wiąże się z powrotem do rutynowych czynności (jak karmienie, sprzątanie kuwet, wyczesywanie), a pozytywne emocje związane z jego obecnością mogą być pomocne w przeżywaniu smutku związanego ze stratą.
Adopcja zwierzęcia ze schroniska to nie tylko zapewnienie sobie nowego towarzysza, ale też niesienie pomocy. Obdarzenie uczuciem kota, który nie doświadczył życia z bliskim człowiekiem, z pewnością jest szlachetnym gestem. Choć wymaga pracy i czasu, może przynieść nam wiele dobrego.
Wyzwania związane z nowym kotem
Przygarnięcie pod swój dach nowego kota może wywołać w nas poczucie winy, wynikające z przekonania, że próbujemy zastąpić ukochane zwierzę. Powinniśmy jednak pamiętać, że czas z ukochanym zwierzęciem dobiegł końca i nie konkuruje on z nowym pupilem o naszą uwagę. Wciąż możemy pielęgnować wspomnienia o nim i być wdzięcznymi za wspólnie spędzony czas.
Nowe zwierzę nie unieważnia naszej relacji z pożegnanym kotem. Lekarka weterynarii Sarah Hoggan w artykule opublikowanym w serwisie Psychology Today podkreśla, że miłość, którą dzieliliśmy z ukochanym zwierzęciem, zostaje w nas i wciąż ma swoją przestrzeń. „Jeśli adoptujesz nowego zwierzaka, ta „nowa miłość” też znajdzie swoje miejsce w twoim sercu. Jest tam miejsce dla nich obu, a twoje serce staje się coraz bardziej pojemne” – dodaje.
Zbyt szybka decyzja o nowym zwierzaku, wynikająca z chęci stłumienia trudnych emocji, może utrudnić jednak proces żałoby. Warto dać sobie czas na jej przeżycie, a w razie wątpliwości porozmawiać z bliskimi, psychologiem lub skorzystać z grupy wsparcia.
Dołącz: Grupa wsparcia dla osób po stracie zwierzęcia “Łąki Wspomnień”
Gotowość na nowego kota
Przed decyzją o przygarnięciu nowego kota, dobrze jest zadać sobie kilka pytań.
- Czy czuję się gotowa lub gotowy, aby pokochać nowego kota?
- Czy chcę przygarnąć nowego kota, bo ból po stracie jest zbyt wielki? Czy kieruje mną chęć niesienia pomocy zwierzętom?
- Czy pamiętam, z czym wiąże się opieka nad kotem? Czy mam na nią przestrzeń i możliwości?
- Czy moja rodzina chce przygarnąć nowego kota bardziej ode mnie? A może sytuacja jest odwrotna?
Te, jak i inne pytania dobrze jest omówić wspólnie z bliskimi.
Przygotowanie do podjęcia decyzji
Sprawdzenie tego, jak reagujemy na inne zwierzęta po stracie ukochanego kota, może być bardzo pomocne w podejmowaniu decyzji o nowym pupilu.
- Wizyta w schronisku dla zwierząt
Wizyta lub wolontariat w schronisku pozwalają nam na odkrycie tego, jaki wpływ na nasze samopoczucie mają inne koty. Czy przywołują wspomnienia o ukochanym Mruczku wywołując uśmiech? A może zwracają uwagę na to, że nie ma go z nami i wybuchamy płaczem? Doktor Wallace Sife, specjalista do spraw żałoby po zwierzętach, w swojej książce „The Loss of a Pet” („Strata zwierzęcia”) radzi, aby odczucia te spisać w notatniku i zabrać ze sobą do domu. Lepiej zacząć od wsparcia schroniska niż od szybkiej decyzji o adopcji.
- Opieka nad znajomym kotem
Dzięki opiece nad kotem naszych bliskich możemy zorientować się, na jakim etapie żałoby się znajdujemy. Czy głaskanie cudzego kota wywołuje w nas smutek, czy jest neutralne? Czy wspominamy wtedy naszego pupila z uśmiechem, czy obezwładnia nas żal?
- Dom tymczasowy dla kotów
Zapewnienie potrzebującym kotom domu tymczasowego powinno być równie przemyślane, co adopcja. Daje ono jednak możliwość sprawdzenia, czy jesteśmy gotowi na długoterminowe poświęcenie kotu czasu, energii i pieniędzy (na opiekę weterynaryjną, zabiegi pielęgnacyjne, karmę, zabawki).
Zalety kociego towarzystwa
Według doktor Pendry koty „obdarzają nas uwagą i uczuciem, zmniejszają nasze poczucie samotności, rozbawiają i zapewniają komfort, a także dają nam wyjątkowe pozwolenie na głaskanie i trzymanie ich na kolanach, co uwalnia oksytocynę, która z kolei hamuje produkcję kortyzolu, hormonu stresu”. Badaczka wierzy, że korzyści są obustronne, a koty z relacji z człowiekiem czerpią podobne poczucie komfortu i przynależności.
Przygarnięcie kota po stracie
Decyzja o przygarnięciu nowego kota po stracie ukochanego pupila jest dość indywidualna i osobista. Na pytanie „kiedy sobie na to pozwolić?” nie istnieje jednoznaczna odpowiedź. Każda opiekunka i każdy opiekun zwierzęcia powinni podjąć tę decyzję zgodnie z własnymi przekonaniami i samopoczuciem, w poczuciu gotowości na otoczenie opieką nowego czworonoga.
Przygarnięcie nowego kota od razu po pożegnaniu poprzedniego nie jest niczym złym, tak samo jak czekanie na gotowość do tego miesiącami, czy latami. W razie wątpliwości, pamiętajmy, że w przeżywaniu żałoby nie jesteśmy osamotnieni i starajmy się skorzystać ze wsparcia bliskich, terapeuty czy innych opiekunów zwierząt po stracie.
Bibliografia (dostęp z dnia 5.09.2024 r.):
- Borgi, Marta, and Francesca Cirulli. 2016. Pet face: Mechanisms underlying human-animal relationships. Frontiers in Psychology 7: 298
- Sarah Hoggan DVM, Psychology Today, Adopting a New Pet After Losing One, 29.07.2023; online: https://www.psychologytoday.com/intl/blog/fluent-in-fur/202307/adopting-a-new-pet-after-losing-one
- Mental Health America, Bereavement And Grief; online: https://www.mhanational.org/bereavement-and-grief
- Eckerd LM, Barnett JE, Jett-Dias L. Grief following pet and human loss: Closeness is key. Death Stud. 2016;40(5):275-82. doi: 10.1080/07481187.2016.1139014. Epub 2016 Jan 14. PMID: 26766186.
- Wallace Sife, The Loss of a Pet: Fourth Edition, Turner Publishers, New York 2014
- Planchon, L., Stokes, S., Templer, D., & Keller, J. (2002). Death of a Companion Cat or Dog and Human Bereavement: Psychosocial Variables. Society & Animals, 10(1)
- Cacciatore J. et al. (2021). What is good grief support? Exploring the actors and actions in social support after traumatic grief. PLOS ONE. 27.05.2021. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0252324
- Testoni I, De Cataldo L, Ronconi L, Colombo ES, Stefanini C, Dal Zotto B, Zamperini A. Pet Grief: Tools to Assess Owners’ Bereavement and Veterinary Communication Skills. Animals (Basel). 2019 Feb 21;9(2):67. doi: 10.3390/ani9020067. PMID: 30795619; PMCID: PMC6406392.
