fbpx

Eutanazja zwierząt – o czym należy pamiętać?

eutanazja zwierząt weterynarz

Eutanazja zwierząt towarzyszących to temat trudny i wywołujący emocje. Stanowi jednak istotny element medycyny weterynaryjnej, a unikanie go nie zmniejszy bólu, który towarzyszy decyzji o zakończeniu życia pupila. Najważniejszym elementem procedury eutanazji pozostaje dobrostan zwierząt, ale za ważne uznaje się też samopoczucie ich opiekunów. Wiedza na temat tej procedury może pozwolić na mniejsze przytłoczenie w momencie wyrażania na nią zgody. W ramach Akademii Esthima wyjaśniamy, z czy wiąże się eutanazja zwierząt.

Eutanazja zwierząt

Eutanazja pochodzi od greckich słów „eu” (dobry) i „thanatos” (śmierć), oznaczając „akt bezbolesnego spowodowania humanitarnej śmierci zwierzęcia”. Zgodnie z prawem eutanazja zwierząt uważana jest za metodę prowadzącą do szybkiej utraty przytomności, a następnie śmierci bez bólu i cierpienia.

Przeczytaj: Jak przygotować się na odejście zwierzęcia?

 

Eutanazja a prawo

Lekarz weterynarii zgodnie z Kodeksem Etyki Lekarza Weterynarii w momencie wystąpienia ku temu wskazań informuje opiekuna zwierzęcia o „konieczności bezzwłocznego uśmiercenia” czworonoga. Według Ustawy o ochronie zwierząt z 21 sierpnia 1997 konieczność ta wynika z niemożliwości uśmierzenia bólu oraz cierpienia w inny sposób.

Lekarz weterynarii jest też zobowiązany uzyskać zgodę opiekuna zwierzęcia, dotyczącą planowanych działań. Oznacza to, że to opiekun musi zmierzyć się z trudem wyrażenia zgody na zakończenie życia swojego pupila.

 

Wskazania do eutanazji zwierząt

Jak tłumaczy lekarka weterynarii Anna Wojtalewicz w przypadku postępującej choroby zwierzęcia, to opiekun powinien zachować czujność co do jego dobrostanu. „Czujność ta jest ważna, gdyż to opiekun psa czy kota przebywa z nim na co dzień i jest w stanie zaobserwować niepokojące objawy. Przejawianie prawidłowego, fizjologicznego zachowania przez zwierzę świadczy o tym, że nie odczuwa on związanego z chorobą bólu i cierpienia” – dodaje.

Eutanazja zwierząt może być konieczna, jeśli zwierzę nieuleczalnie choruje i nie ma możliwości dalszego leczenia, uległo wypadkowi i ma rozległe obrażenia czy też stało się skrajnie agresywne, niebezpieczne lub trudne do opanowania i nie może go ujarzmić nawet behawiorysta.

Zobacz więcej: Eutanazja zwierząt – jak przebiega i czy boli?

 

Trudności w podjęciu decyzji

Zwlekanie z decyzją o eutanazji zwierząt jeśli istnieją ku niej wskazania może prowadzić do przedłużonego cierpienia. Przeczucie, że „jeszcze za wcześnie na pożegnanie” może być nieodłączne takim chwilom, ale najważniejsze dla podjęcia decyzji o eutanazji są wskazania lekarsko-weterynaryjne. Zdrowie oraz komfort zwierzęcia to kwestie priorytetowe.

Odpowiedzialność za podjęcie takiej decyzji może przytłaczać. Tak jak wyrzuty sumienia, dotyczące albo zgody na eutanazję, albo przedłużania cierpienia. Wydawać by się mogło, że najłatwiej byłoby nie musieć podejmować decyzji i pozwolić, aby zwierzę odeszło samodzielnie. Do takich przemyśleń może skłaniać obawa przed odpowiedzialnością i wyrzutami sumienia z powodu wyrażenia zgody na śmierć pupila. Czekanie na śmierć kota czy psa, który cierpi, to sprawianie mu jeszcze większego bólu.

„Być zmuszonym do zdecydowania o śmierci kogoś, kogo kochasz, aby sprawić, żeby nie cierpiał, jest niesamowitym obciążeniem. Ci z nas, którzy zostali zmuszeni do eutanazji zwierzęcia, ponieważ cierpiało, wiedzą, że tego doświadczenia nigdy się nie zapomina”

Animal Rights and Human Morality, Bernie Rollin

 

Eutanazja zwierząt – o czym warto pamiętać?

  • Przeprowadzenie eutanazji może być wymagane nie tylko w przypadku chorujących przewlekle zwierząt, ale również w stanach nagłych, takich jak wypadki komunikacyjne. O rokowaniu pacjenta decyduje wtedy często medyczna ocena stopnia uszkodzeń organizmu, przez co główny udział w decyzji o eutanazji należy do lekarza weterynarii.
  • Procedura przeprowadzenia eutanazji to procedura lekarsko-weterynaryjna, wymagająca konsultacji lekarsko-weterynaryjnej oraz zastosowania odpowiednich leków i materiałów medycznych, co wiąże się z kosztami.
  • Pożegnanie zwierzęcia w gabinecie weterynaryjnym to także decyzja o postępowaniu z jego ciałem. W Polsce zgodne z prawem możliwości są trzy: utylizacja, kremacja (łączna lub indywidualna), grzebanie na cmentarzu dla zwierząt. Wszystkie również stanowią wydatek.
  • Zwlekanie z decyzją o eutanazji w razie nadziei na poprawę kondycji zwierzęcia, przy jednoczesnej ostrożnej prognozie w ocenie lekarza weterynarii, może przysporzyć mu więcej cierpienia.
  • W sytuacjach kryzysowych można szukać jakiegokolwiek rozwiązania, starając się przedłużyć życie pupila. Pod wpływem emocji można okazać podatność na wszelkie manipulacje internetowych sprzedawców substancji o „cudownych właściwościach”. To często produkty nieposiadające potwierdzonego działania w wiarygodnych źródłach naukowych. Wsparcia w zakresie zdrowia i choroby zwierzęcia należy szukać u lekarzy weterynarii.
  • Procedura eutanazji może wiązać się z zupełnie nieoczekiwanymi emocjami i irracjonalnymi zachowaniami. Warto mieć to na uwadze, nie wstydzić się swoich emocji oraz nie myśleć o byciu ocenianym. Lekarki i lekarze weterynarii są oswojeni z procedurą eutanazji i nie pozostają wobec niej obojętni.
  • Eutanazja zwierząt towarzyszących to bardzo trudne doświadczenie. Rozmowy z bliskimi i wsparcie psychologiczne mogą być dla opiekuna zwierzęcia po stracie bardzo pomocne. Nie należy wstydzić się sięgania po pomoc.
  • Żałoba po śmierci pupila nie różni się niczym od żałoby po śmierci bliskiej osoby. Każdy reaguje na śmierć inaczej, stosując osobiste mechanizmy radzenia sobie z żalem i smutkiem. „Właściciele zwierząt, którzy doświadczają śmierci ukochanego zwierzęcia towarzyszącego, mogą odczuwać smutek i stratę, które są równoznaczne ze śmiercią człowieka” – tłumaczy Michelle Cleary z Uniwersytetu Tasmańskiego.

Przeczytaj więcej: Eutanazja zwierząt – jak się do niej przygotować?

Przeczytaj: Jak upamiętnić ukochane zwierzę?

 

Bibliografia (dostęp z dnia 12.05.2023):

  • Kodeks Etyki Lekarza Weterynarii 2008 r. Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna
  • Dr hab. Jacek Madany, lek. wet. Karolina Wrześniewska, Dobre życie, dobra śmierć – czyli eutanazja psów i kotów w starszym wieku, „Weterynaria w Praktyce” 2021 (3)
  • Spitznagel M.B., Marchitelli B., Gardner M., Carlson M.D.: Euthanasia from the Veterinary Client’s Perspective: Psychosocial Contributors to Euthanasia Decision Making. „Vet Clin North Am Small Anim Pract”, 2020, 50 (3), 591-605. DOI: 10.1016/j.cvsm.2019.12.008.
  • Cleary, M., West, S., Thapa, D. K., Westman, M., Vesk, K., & Kornhaber, R. (2021). Grieving the loss of a pet: A qualitative systematic review. Death studies, 1–12. Advance online publication. https://doi.org/10.1080/07481187.2021.1901799
  • American Veterinary Medical Association, AVMA Guidelines for the Euthanasia of Animals: 2020 Edition
  • Cooney K. Historical Perspective of Euthanasia in Veterinary Medicine. Vet Clin North Am Small Anim Pract. 2020;50(3):489-502. doi:10.1016/j.cvsm.2019.12.001