Strata ukochanego zwierzęcia wiąże się z przeżywaniem żałoby. Silne uczucia żalu i smutku to naturalne reakcje w odpowiedzi na stratę, ale każdy z nas może przeżyć ją na swój sposób. Radzenie sobie ze stratą czworonożnego członka rodziny może okazać się jednym z najtrudniejszych wyzwań, z jakimi przychodzi nam się mierzyć. Chociaż w tym okresie racjonalne myślenie zostaje zastąpione przez emocjonalne rozdarcie, warto pamiętać o tym, aby być wobec siebie wyrozumiałym. W ramach Akademii Esthima tłumaczymy, jak być dla siebie dobrym podczas żałoby po zwierzęciu.
Żałoba po zwierzęciu
Żałoba po zwierzęciu wiąże się z przeżywaniem trudnych emocji, mogącym rozciągać się w czasie i składać z szerokiej gamy myśli, uczuć, zachowań i wrażeń fizycznych. Świadomość nieuchronności śmierci nie wystarcza, aby obronić nas przed związanym z nią bólem. Istnieją jednak mechanizmy radzenia sobie ze stratą.
Przeżywanie różnych emocji, a nie ich wypieranie, może okazać się kluczowe dla tego okresu. Smutek jest odpowiedzią na doświadczenie utraty kogoś lub czegoś, a żałoba stanowi zewnętrzne okazaniem tego smutku. Może być wyrażana poprzez obyczaje religijne i kulturowe, a także rytuały towarzyszące śmierci.
„Żałoba jest procesem, za którym musimy podążać – tylko wtedy dokona się postęp. Jeśli będziemy z nią walczyć czy ją wypierać, może nas to doprowadzić do załamania psychicznego. Należy też podkreślić, że żałoba wymaga czasu, a ten czas dla każdego jest inny” – tłumaczy Anna Sawicka, psycholożka i ekspertka Esthima.
Trudności związane z żałobą po zwierzęciu
W tym trudnym okresie mierzyć możemy się z brakiem społecznego zrozumienia oraz akceptacji emocji towarzyszących stracie. Od opiekunów zwierząt często oczekuje się, że szybko przezwyciężą swój żal, przez co osoby doświadczające trudności w procesie żałoby i potrzebujące dodatkowego wsparcia, nie mają dostępu do odpowiedniej dla siebie pomocy.
Podczas przeżywania żałoby warto mieć w pobliżu bliskie osoby, a także nie wstydzić się swoich emocji oraz proszenia o pomoc. Warto być też wobec siebie wyrozumiałym i zaakceptować swój stan, a wsparcia szukać w najbliższych, w grupach wsparcia oraz u psychologów i psychiatrów.
Jak być dla siebie dobrym w czasie żałoby?
- W procesie żałoby po zwierzęciu pamiętaj o sobie
Fale sprzecznych emocji występujących po sobie są w okresie żałoby normalnym, choć trudnym przeżyciem. Powrót do stabilności emocjonalnej po doświadczeniu straty wymaga czasu. W badaniach nad przebiegiem żałoby po stracie zwierzęcia z 2019 roku wykazano, że około 25% osób doświadczyło intensywnej żałoby przez okres od 3 do 12 miesięcy, połowa z nich przez okres od 12 do 19 miesięcy, a 25% z badanych trwało w żałobie przez okres od 12 do 24 miesięcy. Nie porównuj swojej żałoby z cudzą i nie staraj się przejść jej jak najszybciej, za wszelką cenę. Okaż sobie zrozumienie i nie pozbawiaj się prawa do przeżywania emocji. Zrób dla siebie coś miłego, zadbaj o swoje samopoczucie, poszukaj wsparcia, jeśli go potrzebujesz.
- Doceniaj chwile spędzone z pupilem oraz zbudowaną z nim relację
Chociaż pupila już z Tobą nie ma, zostawił po sobie ogrom wspomnień. Pamiętasz jak reagował na ulubione smaczki? Przypominasz sobie jak pierwszy raz wskoczył na stół? Wszystkie historie swojego zwierzaka, wywołujące uśmiech na twarzy czy rozczulenie, a może nawet zdenerwowanie, możesz odręcznie zapisać i stworzyć Księgę Wspomnień. Dzięki temu uczcisz wspólnie spędzony czas i wyjątkową relację z ukochanym psem czy kotem.
- Nie obwiniaj się za swoje emocje
Stany emocjonalne związane z żałobą są niespecyficzne i zmienne. Często nakładają się na siebie, mogą ustępować i powracać spontanicznie w różnej kolejności. Chwile bardzo intensywnego cierpienia i tęsknoty za zmarłym zwierzęciem mogą prowadzić do odczuwania emocjonalnej pustki, ale służą też odzyskiwaniu sił. Świadomość tego, że nie spotkamy już pupila prowadzi do rozpaczy, w której przebiegu szukamy sposobów na poradzenie sobie z nieodwracalnością straty. W końcu staramy się przeorganizować dotychczasową rzeczywistość, aby znaleźć swoje miejsce w świecie bez towarzystwa ukochanego psa czy kota. Emocje towarzyszące żałobie mogą być różne, należy je zaakceptować i przeżywać. Są naturalną odpowiedzią na stratę, nie obwiniaj się za nie.
- Przeżywaj stratę tak, jak czujesz
Według Amerykańskiego Stowarzyszenia Lekarzy Weterynarii cisza w domu po śmierci zwierzęcia może wydawać się potwornie głośna. Zwierzęcy towarzysz zajmował fizyczną przestrzeń w naszym domu i życiu, wiele razy jego obecność była odczuwalna za pomocą zmysłów. Kiedy pupila nie ma, brak jego obecności, czyli cisza, staje się dojmujący.
Czasami odczuwamy silne pragnienie opłakiwania zwierzęcia „pochodzące z serca”, ale jednocześnie staramy się uzasadnić istotność naszych emocji i okazuje się to niemożliwe. Rozsądek nie ma wytłumaczenia dla tego, co czujemy. Niektórzy będą wtedy chcieli „wartościować” swój smutek, stawiając emocje związane z żałobą po pupilu z innymi, przez co uznają je za gorsze czy mniej ważne. Chociaż to normalne, należy pamiętać, że żałoba wymaga troski oraz szacunku u każdego, kto doświadcza straty.
Jeśli masz ochotę płakać – nie wahaj się. Jeśli zamierzasz chodzić na codzienne spacery tymi samymi trasami, co z psiakiem – wybieraj się na nie. Jeżeli czujesz potrzebę opowiedzenia o swojej stracie, zrób to w gronie bliskich, w grupie wsparcia czy podczas terapii.
- Pamiętaj o ważnych datach z życia zwierzęcia
Pomimo pożegnania ukochanego zwierzęcia, wciąż możesz pielęgnować pamięć o nim poprzez obchodzenie wydarzeń z jego życia. W dniu jego urodzin możesz zapisać na kartce życzenia lub podziękowania za wspólnie spędzony czas. Z tej okazji możesz też udzielić symbolicznej pomocy innym zwierzętom, które tego potrzebują.
- Stwórz miejsce pamięci o pupilu
Miejsce pamięci o pupilu możesz stworzyć w domu i poza nim. W ogrodzie – sadząc drzewo i kwiaty, układając kamienie i ustawiając figurkę z podobizną zwierzęcia. W domu – oprawiając w ramkę jego zdjęcie, otaczając je świecami czy kwiatami. Możesz umieścić tam ulubioną zabawkę pupila czy coś, co Ci się z nim kojarzy. Miejsce pamięci możesz przygotować w dowolny sposób. Ważne, aby przypominało Ci o ukochanym zwierzęciu i wspaniałym czasie z nim spędzonym.
Przeczytaj: Jak upamiętnić ukochane zwierzę?
Przeczytaj: Jak wspierać tych, którzy cierpią po śmierci zwierzęcia?
Bibliografia (dostęp z dnia 8.07.2023):
- Clinician’s Guide to Treating Companion Animal Issues Addressing Human-Animal Interaction, Academic Press, 2019.
- Planchon, L., Stokes, S., Templer, D., & Keller, J. (2002). Death of a Companion Cat or Dog and Human Bereavement: Psychosocial Variables. Society & Animals, 10 (1)
- Marlene Cimons, Dealing with pet loss: How to help a grieving pet parent, The Washington Post, 31.01.2023.
- Coping with the loss of a pet, Pet Loss and Grief, American Veterinary Medical Association.
